An toàn xe nâng – 22 nguyên tắc an toàn khi vận hành xe nâng

An toàn xe nâng hay các nguyên tắc an toàn khi vận hành xe nâng là những điều mà tài xế xe nâng cần nắm vững để đảm bảo an toàn khi vận hành cho mình, những người xung quanh cũng như hàng hóa. Bạn hãy cùng chúng tôi tìm hiểu những nguyên tắc an toàn khi vận hàng xe nâng hàng hiệu quả nhất. Bạn hãy cùng chúng tôi tìm hiểu những nguyên tắc an toàn khi vận hàng xe nâng hàng hiệu quả nhất.

I. Tìm hiểu về xe nâng và các mối nguy hại có thể xảy ra

Xe nâng là một trong những thiết bị được ứng dụng rộng rãi, hỗ trợ hoạt động nâng hạ, vận chuyển hàng hoá cho nhiều doanh nghiệp. Tuy nhiên, nếu sử dụng xe nâng không đúng cách sẽ không đảm bảo an toàn. Theo một số thống kê, hiện nay có tới hàng nghìn vụ tai nạn xe nâng mỗi năm với con số lên tới 1500 công nhân bị thương.

Một số tai nạn xe nâng có thể gặp phải như: tải bị rơi, đè bẹp người hoặc hư hại hàng hóa, xe nâng bị lật, công nhân bị ngã từ càng nâng, người lái không quan sát dẫn đến tai nạn chết người,… Chính vì vậy, việc nắm rõ các loại xe nâng cũng như kiến thức về vận hành và an toàn xe nâng là vô cùng quan trọng.

1.1 Tai nạn có thể xảy ra nếu bạn vi phạm các nguyên tắc

• Người lái xe không được đào tạo bài bản về các nguyên tắc của vật lý mà cho phép xe nâng vật nặng hơn trọng tải cho phép
• Người lái xe không làm chủ được xe nâng
• Vận hành xe cẩu thả hoặc sử dụng các xe không an toàn như bong tróc hoặc thiếu bộ phận,…
• Vi phạm các kỹ thuật an toàn về thiết bị nâng

Để hạn chế tối đa các tai nạn có thể xảy ra, trước khi đưa xe nâng vào vận hành, bạn cần kiểm tra toàn bộ thiết bị. Ngoài ra, trong quá trình sử dụng xe nâng bạn cũng cần tiến hành kiểm tra thiết bị định kỳ để phát hiện kịp thời các sự cố, hư hỏng. Hơn nữa, sau khi thay thế hoặc sửa chữa các bộ phận hay chi tiết quan trọng trong xe lưu ý tiến hành thêm các kiểm tra và vận hành thử trước khi đưa vào sử dụng.

1.2 Những hành động cấm khi nâng hàng

• Người lên xuống khi xe nâng đang hoạt động
• Nâng hạ, chuyển tải khi có người đứng ở bên tải
• Người ở lại trong vùng hoạt động của thiết bị nâng
• Thực hiện nâng tải trong tình trạng chưa ổn định hoặc móc tải không cân, thiếu móc
• Thực hiện nâng tải bị vùi dưới đất hoặc bị các vật khác đè lên hoặc đang bị liên kết với những vật khác
• Chuyển hướng chuyển động các cơ cấu trong khi động cơ chưa ngừng hẳn
• Vừa dùng người đẩy hoặc kéo tải, vừa cho cơ cấu nâng hạ tải

• Có vết nứt ở những vị trí quan trọng của kết cấu kim loại
• Phanh xe bị hỏng, có vấn đề trục trặc
• Móc, cáp, tang bị mòn quá giá trị cho phép, không đảm bảo an toàn khi vận hành
• Trong các trường hợp cấp tải và dỡ vật liệu cho các phương tiện vận tải phải đảm an toàn cho các phương tiện
• Không thực hiện di chuyển tải khi khoảng cách từ tải đến các vật phía dưới nhỏ hơn 0,5 m. Không sử dụng đầu trục để đẩy, kéo các thiết bị.

Bên cạnh đó, bạn cũng cần lưu ý, khi người muốn vào cabin thì người đó phải đứng tại sàn đi lại đồng thời báo hiệu cho người điều khiển cầu trục ca bin biết. Chỉ khi nhận được sự đồng ý của người điều khiển thì mới vào ca bin, khi vào phải đóng cửa ngay và đứng ở vị trí an toàn. Tuyệt đối không thò đầu, tay, chân ra ngoài, tránh nguy hiểm.

Chỉ thực hiện các hoạt động nâng hạ thùng xe khi người móc cáp đứng ở vị trí an toàn. Lưu ý, không để các bộ phận của đầu trục và bộ phận mang tải va đập vào người, phương tiện hoặc các thiết bị khác. Nếu muốn thay đổi phải thực hiện đúng quy trình và đảm bảo an toàn.

Ngoài ra, khi dùng cầu trục cấp tải vào toa xe, người dưới đất phải đứng cách toa xe ít nhất là 3m.

II. Các quy tắc an toàn xe nâng

Để đảm bảo an toàn khi sử dụng xe nâng, người lái/vận hành cần lưu ý những quy tắc an toàn xe nâng sau đây:

1. Người vận hành phải đủ điều kiện

Tương tự như các loại xe khác, người lái xe nâng cần đảm bảo đủ những điều kiện cần thiết, cụ thể:

• Người vận hành cần được đào tạo bài bản và có giấy phép vận hành (giấy phép lái xe).
• Phải được doanh nghiệp uỷ quyền vận hành xe nâng.
• Đảm bảo trang phục lái xe phù hợp: quần áo gọn gàng, mang theo giày, mũ bảo hộ và thiết bị cần thiết khác.

2. Kiểm tra xe nâng hàng trước khi vận hành

Đây là một trong những nguyên tắc không thể bỏ qua nhằm đảm bảo an toàn xe nâng. Trước khi sử dụng, vận hành thì người lái cần kiểm tra kỹ càng, đảm bảo các bộ phận của xe nâng đều đảm bảo tốt nhất. 

• Kiểm tra kỹ càng nâng, đảm bảo càng nâng thẳng và không bị nứt gãy.
• Kiểm tra hệ thống phanh, đèn, còi và vô lăng.
• Kiểm tra động cơ và những phụ kiện đi kèm của xe nâng tuỳ thuộc vào loại xe đang sử dụng.

Trường hợp các bộ phận đều hoạt động tốt, xe không gặp bất cứ vấn đề gì thì có thể vận hành. Tuy nhiên, nếu xe gặp bất cứ vấn đề gì trục trặc cần kiểm tra kỹ càng hơn và sửa chữa, đảm bảo độ an toàn xe nâng khi sử dụng.

3. Tuân thủ chỉ dẫn và quan sát xung quanh

Trước khi lên xe và ngay cả khi vừa lên xe thì người lái cũng cần quan sát thật kỹ xung quanh cũng như chỉ dẫn đặc biệt. Khi vận hành xe nâng phải làm theo bất kỳ quy tắc công trình và các hướng dẫn như: 

• Người lái chỉ được phép hoạt động trên khu vực và con đường nhất định. 
• Phải chú ý các dấu hiệu, biển báo công trường đặc biệt là những biển báo tối đa cho phép tải trọng sàn và chiều cao tĩnh và tuân theo nghiêm ngặt.
• Lưu ý đến chiều cao của phụ tải, cột buồm và bảo vệ trên không của xe nâng khi nhập hoặc xuất cảnh công trình/ cảng/ kho bãi.
• Chú ý khi vận hành xe nâng gần rìa bến bãi, đường dốc bởi xe nâng có thể rơi nếu quá gần mép – giữ một khoảng cách an toàn tính từ mép.
• Không vận hành xe nâng trên tấm cầu, trừ khi họ có thể hỗ trợ trọng lượng của xe nâng và tải trọng nâng thêm.
• Quan sát người đứng xung quanh, khoảng cách hàng hóa hay các thiết bị hoặc xe nâng khác đang làm việc cùng khu vực,…

Việc chú ý quan sát môi trường xung quanh giúp hạn chế tai nạn, đảm bảo xe nâng không gặp bất cứ sự cố đáng tiếc nào. Đây cũng là nguyên tắc bất di bất dịch về an toàn xe nâng mà người vận hành cần ghi nhớ, thực hiện.

4. Vận hành xe ở tốc độ an toàn

Trong suốt quá trình vận hành xe nâng hàng thì lái xe cần đặc biệt lưu ý giữ tốc độ an toàn, không lái xe quá nhanh dẫn đến thiếu quan sát có thể gây ra hậu quả khôn lường. Cần lưu ý không dừng, rẽ hướng hay di chuyển nhanh đột ngột. Trường hợp cần rẽ hoặc cua thì phải quan sát thật kỹ, di chuyển với tốc độ chậm, phù hợp để đảm bảo an toàn xe nâng, tránh rủi ro, nguy hiểm.

5. Đảm bảo vận chuyển hàng hóa đúng tải trọng quy định của xe

Có thể nói đây là một trong những nguyên tắc, quy tắc không thể nào bỏ qua với lái xe nâng hàng. Mỗi xe có tải trọng nâng nhất định, nếu nâng hàng hoá quá tải có thể dẫn đến nguy hiểm lớn. 

Ví dụ: Xe nâng hàng có tải trọng 2 tấn nhưng lái xe lại nâng khối lượng hàng hóa lên tới 3 tấn hoặc hơn thì sẽ vô cùng nguy hiểm. Vì vậy, chỉ nâng hàng trong tải trọng cho phép mà nhà sản xuất khuyến cáo để đảm bản an toàn tối đa.

6. Giữ an toàn xe nâng khi sử dụng

• Trong khi lái xe nâng cần chú ý hạ tải xuống và giữ nó gần mặt đất.
• Không vận chuyển người đối với xe chuyên nâng hàng.
• Dùng khoá vô lăng và khóc móc trong trường hợp cần thiết.
• Sử dụng thiết bị khóa / tagout thích hợp để ngăn xe nâng vô tình khởi động.

7. Chú ý tầm nhìn phải rộng thoáng, rõ ràng

Trong các nguyên tắc an toàn xe nâng thì đây là lưu ý mà người lái cần ghi nhớ. Khi lái xe, cần đảm bảo tầm nhìn quan sát rộng mới an toàn. Tầm nhìn quan sát rộng cũng giúp lái xe sớm nắm bắt tình hình và xử lý vấn đề một cách nhanh chóng.

8. Lưu ý khoảng cách vận hành an toàn

Trong cùng một khu vực vận hành thì khoảng cách giữa các xe nâng hay khoảng cách với hàng hoá, với khu vực hoạt động khác của công nhân phải đảm bảo đủ an toàn. Người lái xe cần trừ hao khoảng cách khi di chuyển là tốt nhất. Đặc biệt, trong trường hợp rẽ hướng cần chú ý khoảng cách an toàn tối thiểu.

9. Lái xe trên đường dốc – chú ý an toàn xe nâng

Người lái cần hết sức cẩn thận trên đường gập ghềnh: kiểm tra khu vực làm việc trước khi lái xe, và lái xe với tốc độ chậm trên đường xấu, dốc, và đường không bằng phẳng. Đồng thời, khi lái xe lên dốc di chuyển trong một hướng về phía trước và xuống dốc ngược, đặc biệt là khi mang vác. Bên cạnh đó, không tải hoặc dỡ hàng hóa hoặc biến trong khi trên một đoạn đường.

10. Liên tục quan sát sự thay đổi của môi trường vận hành

Người lái cần tuân theo những nguyên tắc hạn chế vận hành của các thiết bị, quan sát các dấu hiệu cảnh báo và nắm rõ sự thay đổi của môi trường xung quanh để có hướng xử lý kịp thời, tránh nguy hiểm. Khi vận hành đây là quy tắc an toàn xe nâng mà người lái nên nắm rõ.

11. Phân bố tải trọng đều

Đây cũng là một trong những nguyên tắc quan trọng đảm bảo an toàn xe nâng. Người lái chú ý:

• Tuyệt đối không nâng hoặc di chuyển tải trừ khi cả hai càng nâng được đặt hoàn toàn dưới tải. 
• Không nâng hàng bằng một càng nâng.
• Sử dụng pallet phù hợp với tải trọng hàng hóa cần nâng.
• Không sử dụng pallet hoặc ván trượt bị mục, nát, hư hỏng để đảm bảo tải trọng nâng cân bằng.

12. Quan sát biển báo và tải trọng chiều cao nâng tối đa

Trong các nguyên tắc an toàn xe nâng thì đây là vấn đề người lái cần đặc biệt chú ý. Việc quan sát biển báo, đánh dấu lối đi và nhãn thủ tục xe nâng bằng cách sử dụng các dấu hiệu có sẵn, nhãn tùy chỉnh hoặc kết hợp cả hai giúp người xung quanh dễ dàng quan sát. Đồng thời, hãy triển khai hệ thống đánh dấu vị trí hoạt động trong doanh nghiệp của bạn. Hãy luôn lưu ý đủ biển báo an toàn tại tất cả các giao lộ nơi người đi bộ và phương tiện giao nhau.

Ngoài ra, mỗi xe nâng sẽ có thể nâng hạ một khoảng cách hàng hóa tối đa. Chính vì vậy, hãy lưu ý chiều cao nâng tối đa của xe là bao nhiêu để vận hành được chuẩn và đảm bảo an toàn xe nâng cũng như người và hàng hoá.

13. Người lái cần tập trung cao độ

Trong quá trình lái xe nâng, người lái cần tập trung cao độ, tránh xao lãng. Việc người lái mất tập trung có thể dẫn đến thiếu quan sát, không xử lý kịp vấn đề gây nên nguy hiểm khôn lường, thậm chí liên quan đến tính mạng con người. Hãy luôn giữ tỉnh táo trong quá trình vận hành loại xe này. Tập trung làm việc cũng giúp nâng cao độ an toàn xe nâng khi sử dụng.

14. Tiếp nhiên liệu cho xe nâng

Một xe nâng chỉ nên được tiếp nhiên liệu tại các vị trí đặc biệt được chỉ định. Tiếp nhiên liệu cũng cần đảm bảo an toàn xe nâng. Với xe nâng dầu thì là hệ thống chứa dầu, xe nâng điện là bình ắc quy. Người vận hành cần đảm bảo thực hiện tiếp nhiên liệu một cách chính xác, đúng quy trình để đảm bảo an toàn cho bản thân và không ảnh hưởng đến xe.

15. Luôn báo hiệu khi rẽ hướng

Khi muốn rẽ hướng thì người lái cần có tín hiệu báo trước như đèn,…. đồng thời phải chú ý quan sát thật kỹ trước khi rẽ, dừng ngay nếu có vật cản hoặc khoảng cách an toàn không đạt mức tối thiểu. Điều này cũng đảm bảo an toàn xe nâng khi hoạt động.

16. Chú ý an toàn khi đi qua đường ray

Khi vận hành xe đi qua đường ray thì người lái cần cho xe chạy theo hướng chéo và cho qua từng bánh một. Điều này đảm bảo an toàn xe nâng tốt nhất.

17. Đảm bảo điều khiển xe đúng cách khi tải trọng hàng lớn

Với những xe nâng có tải trọng hàng hóa lớn thì người lái cần đặc biệt chú ý. Với trường hợp này thì người vận hành còn phải đảm bảo những kinh nghiệm cần thiết để lái xe an toàn. Hãy lưu ý cân bằng hàng hoá để tránh đổ vỡ, nguy hiểm đến con người và thiệt hại lớn.

18. Lưu ý về địa hình di chuyển

Với địa hình bằng phẳng hay gồ ghề sẽ có loại xe nâng thích hợp khác nhau. Chính vì vậy quá trình vận hành cũng có những khác biệt. Người lái cần chú ý địa hình để cân nhắc phương án an toàn nhất. Đây cũng là một trong những nguyên tắc an toàn xe nâng mà người vận hành cần lưu ý.

19. Chú ý phương tiện khác hoặc xe nâng hoạt động gần nhau

Khi làm việc gần các thiết bị, phương tiện khác hoặc các xe nâng khác thì người lái cần đảm bảo chú ý khoảng cách an toàn. Đồng thời, bất kể di chuyển hay rẽ hướng đều phải quan sát thật kỹ và có những tín hiệu cảnh báo nhất định. Khi tìm hiểu về nguyên tắc an toàn xe nâng thì đây cũng là vấn đề mà lái xe cần ghi nhớ.

20. Ngồi đúng tư thế khi vận hành xe

Lái xe ngồi đúng tư thế không chỉ đảm bảo sự thoải mái, dễ chịu trong suốt quá trình vận hành mà cũng là một trong những yếu tố liên quan đến an toàn xe nâng.

21. Khoanh vùng khu vực hạn chế

Với vấn đề này, cần đánh dấu rõ các khu vực hoạt động, lối đi một cách thích hợp. Theo đó, tiêu chuẩn rộng hơn đặt ra không có hướng dẫn nào về màu sắc sàn trừ khi sử dụng đánh dấu sàn ngăn ngừa thương tích về thể chất. Sử dụng màu sắc phân biệt an toàn xe nâng và những cảnh báo nguy hiểm cũng khá phổ biến hiện nay.

Sử dụng  màu đỏ và màu vàng là mã màu an toàn được chỉ định để đánh dấu các mối nguy vật lý. Cụ thể, màu đỏ dành cho các mối nguy hiểm liên quan đến hỏa hoạn (bao gồm cả việc xác định thiết bị phòng cháy chữa cháy và thùng chứa chất lỏng dễ cháy), cũng như các công tắc, thanh và nút khẩn cấp trên các máy nguy hiểm. Màu vàng chỉ định thận trọng và được sử dụng để đánh dấu các mối nguy vật lý (bao gồm vấp ngã, té ngã, và bị kẹt ở giữa).

Ngoài ra, những bảng biển, hình vẽ cảnh báo nguy hiểm, vạch rõ khu vực hoạt động của xe nâng với các khu vực làm việc thông thường cũng rất quan trọng. Điều này doanh nghiệp cần đặc biệt lưu ý để đảm bảo an toàn xe nâng.

22. Tắt xe nâng và kết thúc vận hành đúng cách

• Sau khi vận hành,  đảm bảo xe nâng được cất giữ trong một khu vực được chỉ định hoặc ủy quyền.
• Giảm hoàn toàn các dĩa, cần nâng xuống sàn và áp dụng phanh cho xe.
• Tắt xe nâng và nhớ rút chìa khóa ra khỏi xe.
• Không để xe nâng vận hành trong khi không có sự giám sát.

Với những nguyên tắc trên, người lái cần đặc biệt lưu ý để đảm bảo an toàn xe nâng cũng như hàng hoá. Ngoài ra, sau thời gian vận hành nhất định, người lái cần bảo dưỡng xe nâng để đảm bảo các bộ phận hoạt động tốt nhất. Trong suốt quá trình vận hành, nếu xe nâng có bất cứ biểu hiện nào bất thường, lái xe cần dừng ngay lập tức để kiểm tra và xác định vấn đề hư hỏng, từ đó có cách xử lý kịp thời.

Bên cạnh đó, để đảm bảo an toàn xe nâng thì doanh nghiệp cần lưu ý chọn xe đảm bảo chất lượng tốt nhất cùng đơn vị phân phối có chính sách bảo hành hậu mãi. Tại Việt Nam, Công ty Cổ phần xe nâng Thiên Sơn là tổng đại lý phân phối chính hãng và duy nhất hãng xe nâng HangCha. Đây là thương hiệu xe nâng số 1 Trung Quốc và thuộc Top 5 toàn thế giới. Mua xe nâng chính hãng tại Thiên Sơn luôn đảm bảo chất lượng tốt nhất, giá rẻ nhất, dịch vụ chuyên nghiệp và chính sách bảo hành hậu mãi. Vì vậy, doanh nghiệp có nhu cầu mua xe nâng vui lòng liên hệ trực tiếp hotline 0869 285 225 để được tư vấn chi tiết.

Hy vọng với những thông tin về an toàn xe nâng như trên sẽ hữu ích cho nhiều người. Hãy tuân thủ những nguyên tắc để đảm bảo an toàn cho bản thân, người xung quanh, hàng hoá cũng như vận hành xe nâng được tốt nhất.